Iedere Nederlandse vrouw krijgt rond haar dertigste verjaardag een brief op de deurmat met daarin een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek voor baarmoederhalskanker. Je gaat met die brief naar je huisarts, laat een uitstrijkje afnemen en that’s it. Het is echter iets dat veel vrouwen uitstellen of zelfs afwijzen terwijl het heel belangrijk is om je te laten onderzoeken. Ik vertel je in dit artikel mijn verhaal. 

Inderdaad, toen ik net 30 was geworden lag ‘ie er: De Envelop. Hij verdween in een la waar ‘ie een paar maanden bleef. Ik dacht er wel eens aan, maar zag er ook tegenop: ik had nog nooit een uitstrijkje gehad en het leek me zo gênant en ongemakkelijk. En daarbij, ik had toch geen klachten, er was vast niks aan de hand. Toch haalde ik na een paar maanden de oproep tevoorschijn, maakte een afspraak en liet het uitstrijkje afnemen.

Fluitje van een cent

Echt. Wat viel het uitstrijkje me mee. Het is in nog geen minuut gebeurd en het doet helemaal geen pijn. Natuurlijk is het geen pretje, je ligt met je benen wijd en ontspannen is het allemaal niet bepaald, maar je voelt alleen even licht gekriebel. Da’s alles. Na ongeveer een week hoor je de uitslag: is die goed, dan mag je 5 jaar wegblijven. En gelukkig was dat het bij mij. Alles was prima!

Afwijkende cellen

En toen werd ik 35 jaar. En ja hoor: weer zo’n brief. Ik maakte weer een afspraak voor een uitstrijkje en daarna dacht ik er niet meer aan. Ik werd er pas aan herinnerd toen ik op een dag thuis kwam en een brief op de deurmat zag liggen. ‘Er zijn afwijkende cellen gevonden. Neem zo snel mogelijk contact op met uw huisarts’, zoiets stond er. De letters dansten voor mijn ogen en in lichte paniek belde ik meteen naar de dokter. Er ging van alles door me heen. Hier had ik echt niet op gerekend, hoe kan dit nou? Afwijkende cellen? Heb ik kanker? Ben ik ziek? De doktersassistente stelde me gerust: er waren inderdaad afwijkende cellen gevonden maar dat hoefde echt niet te betekenen dat ik kanker zou krijgen. En ook dat zoveel vrouwen dit meemaken, het was geen reden tot zorg!

Nog een uitstrijkje

De procedure was om het uitstrijkje nogmaals af te laten nemen bij de huisarts. De uitslag die er op volgde luide hetzelfde: afwijkende cellen die aangeduid werden met Pap 2. De huisarts vertelde me dat het lichaam de cellen zelf kan opruimen en dat ik daarom pas over een een half jaar terug hoefde te komen voor een nieuw uitstrijkje. Intussen was ik aan het googlen geslagen en leerde dat er verschillende gradaties zijn.

HPV

Ook was er naar voren gekomen dat ik het HPV bij me droeg. HPV staat voor Humaan Papillomavirus en is een DNA virus dat heel veel voorkomt, zo’n 80% procent van de mensen loopt het in zijn of haar leven op. Het wordt in de meeste gevallen overgedragen door sex, maar het is zeer besmettelijk en kan ook via andere manieren voor besmetting zorgen. Er zijn verschillende soorten HPV waarvan sommigen baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. Het is een vorm van kanker die heel langzaam ontstaat, het gunstige daarvan is dat de kans groot is dat je er op tijd bij bent. Als je je laat onderzoeken tenminste. Vanaf het moment dat je besmet bent met HPV doet het virus er gemiddeld 10 tot 15 jaar over om voor afwijkende celgroei te zorgen.

Pap

De uitstrijkjes worden aangeduid met een Pap-classificatie.

• Pap 0: onvoldoende kwaliteit van het uitstrijkje, niet beoordeelbaar
• Pap 1: geen afwijkingen
• Pap 2: gering afwijkende cellen, waarschijnlijk tijdelijke verstoring
• Pap 3a: gering tot matig afwijkende en onrustige cellen
• Pap 3b: matige tot ernstige afwijkingen, mogelijk voorloper baarmoederhalskanker
• Pap 4: ernstige afwijkingen, mogelijk voorloper baarmoederhalskanker
• Pap 5: zeer waarschijnlijk baarmoederhalskanker

Na een half jaar werd het uitstrijkje dus opnieuw gedaan om te kijken of de verdachte cellen inmiddels door mijn lichaam waren opgeruimd. Na een week volgde de uitslag: helaas dit was nu Pap 3a. Ik werd doorverwezen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek.

Naar de gynacoloog

In het ziekenhuis werd opnieuw een uitstrijkje gemaakt en werd mijn baarmoeder bekeken. De uitslag bevestigde de Pap 3a en hetzelfde verhaal volgde: het lichaam kan het nog zelf opruimen, we geven het de tijd. Ik mocht een half jaar wegblijven.

Kolposcopie

Ik kwam in een cirkel terecht van half jaarlijkse uitstrijkjes. Na een keer of drie werd een kolposcopie uitgevoerd. Hierbij wordt de baarmoedermond nauwkeurig bekeken. Dit is een ongemakkelijk onderzoek, maar niet zo pijnlijk dat er verdoving nodig is. De arts bekijkt het gebied door een kolposcoop wat een soort microscoop is. De baarmoedermond wordt nat gemaakt met een azijnoplossing of jodium. Wanneer er afwijkende plekjes zichtbaar zijn wordt er eventueel een stukje weefsel afgenomen. Dit onderzoek werd bij mij een paar jaar geleden gedaan. De afgenomen stukjes weefsel werden op kweek gezet en beoordeeld. Voor de uitslag van dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van de CIN indeling. CIN is een afkorting van Cervicale Intra-epitheliale Neoplasie:

• Geen CIN (=goed)
• CIN 1 (lichte afwijking)
• CIN 2 (matige afwijking)
• CIN 3 (ernstige afwijking)

CIN 2 en 3 kunnen in de loop van 5 – 10 jaar baarmoederhalskanker worden. Daarom is het zo belangrijk om om de 5 jaar je opnieuw te laten onderzoeken.

Bij mij was de uitslag een CIN 1.

Laatste onderzoek

Ergens in februari moest ik terugkomen voor weer een uitstrijkje. Er was me in meerdere gesprekken tijdens mijn laatste afspraken al duidelijk gemaakt dat de kans dat mijn lichaam de cellen nog op zou ruimen na zoveel tijd inmiddels heel klein geworden was. De vraag rees meerdere keren of ik een kinderwens heb. Die kwam hard aan. Een kinderwens, eh nee. Ja. Misschien. Nee. Kan dat niet meer dan? Ja, het kon, maar ik moest dat meenemen in mijn beslissing of ik eventueel een ingreep wilde. Die inhield dat er een gedeelte van mijn baarmoeder verwijderd zou worden uit voorzorg. Ik zou dan een zwangerschap niet kunnen voldragen omdat de baarmoeder niet rond het kindje zou sluiten. Maar er was geen acute haast, de beslissing was helemaal aan mij. Geen directe kinderwens dus, maar ik kan je vertellen dat het ineens een heel ander verhaal wordt wanneer je het gevoel krijgt daar niet zelf meer helemaal de regie over te hebben.

Ik liet het uitstrijkje afnemen en de uitslag volgde: verdachte cellen, laten we voor de zekerheid maar weer een kolposcopie doen. Dat gebeurde en er werden twee plekjes weggehaald en op kweek gezet. Twee weken geleden werd ik gebeld met de uitslag. Ik had me voorbereid op een gesprek waarin woorden als operatie en opname zouden vallen. Die woorden werden niet uitgesproken. Wel de woorden: ‘ik heb goed nieuws, er zijn helemaal geen afwijkingen meer gevonden!’. Ik stond versteld: wist ze dat zeker? Niet de verkeerde aan de lijn? Verwisseld, misschien? Nee. Het klopte echt: het zit goed. Het HPV is er nog wel, maar ik hoef pas over een jaar weer terug te komen omdat ze me wel in de gaten willen blijven houden.

Plantaardig

Dus nu ben ik na bijna 5 jaar met ‘verdachte cellen’ in mijn lichaam ineens helemaal okay. En het is niet te bewijzen en ik heb geen idee of het er aan ligt maar… zou het komen omdat ik sinds een jaar plantaardig eet? Zou het het opruimen van die cellen aangespoord hebben? Ik zal het nooit weten. Blij en opgelucht ben ik in ieder geval wel. En ik voelde de behoefte om dit allemaal te delen. Want ik weet dat er veel vrouwen zijn die zo’n brief hebben liggen in een laatje. Ergens onderop een stapel post, die in de vergetelheid raakt. Vrouwen die hun kop in het zand steken, omdat ze bang zijn voor het onderzoek of bang zijn voor de uitslag. Of juist denken dat zoiets hen toch niet overkomt. Maar dat kan het wel: dus echt. Ga. Misschien kan ik je met het volgende nog overtuigen?

Misverstanden

• Een uitstrijkje doet pijn en ik schaam me! Nergens voor nodig! Ten eerste heeft de persoon die het uitstrijkje bij je afneemt echt alles al eens eerder gezien. En het doet geen zeer, je zult hooguit wat ongemakkelijk gekriebel voelen wanneer het uitstrijkje afgenomen wordt. Voor je het weet sta je weer buiten, echt!
• Ik heb geen klachten dus is er vast niets aan de hand. FOUT! Dat is het geniepige van baarmoederhalskanker en de voorstadia ervan: je voelt niets. Je krijgt geen gekke afscheiding, geen pijn, geen steken, geen bultjes, geen jeuk: je merkt niets van wat er intussen in je lichaam gebeurt.

Tips

Ben je zoals ik nogal angstig of, okay ik geef toe: kleinzerig aangelegd? Vind je het spannend of ronduit eng? Geef het meteen aan bij de persoon die jou gaat onderzoeken. Ik heb dat elke keer gedaan en kreeg iedere keer te horen dat dat gewaardeerd werd. Het is voor beide partijen prettig: jij uit dat je het eng vindt, de arts houdt er rekening mee door je precies te vertellen (of in mijn geval juist niet) wat er gaat gebeuren.

Wat ook een tip is uit ervaring: voel je je prettiger bij een vrouwelijke arts, geef dat aan bij het maken van de afspraak. Ik vind het zelf gewoon prettiger. Maak het waar het kan zo comfortabel mogelijk, want jij moet het tenslotte allemaal ondergaan!

Ga niet af op verhalen van ‘de achternicht van de buurvrouw van mijn nichtje had het ook en zij…’ want iedere vrouw is weer anders. Volg de adviezen op van je arts en vertrouw daar op: hij of zij heeft er immers voor gestudeerd.

En de allerbelangrijkste tip die ik je kan geven: GA. Pak die brief uit het laatje waar hij misschien bij jou al maanden ligt en maak die afspraak. Je zult je opgelucht voelen wanneer je erna weer buiten staat. Aan de uitslag kun je niks veranderen, die staat vast. Maar alles beter dan de oproep negeren en straks misschien geen keuze meer hebben!